Pro-actieve samenwerking gemeenten

1.1.3	Met gemeenten wordt pro-actiever samengewerkt aan lokale opgaven vanuit wederzijdse belangen
Toelichting op meerjarendoel
Lokale ruimtelijke ontwikkelingen worden mogelijk op basis van gemeentelijke ruimtelijke plannen. De provincie borgt haar provinciale belangen in de fysieke leefomgeving in belangrijke mate door beïnvloeding van die gemeentelijke plannen. Omgevingsvisie en -verordening vormen daarbij het kader. Volgens de huidige inzichten treedt per 1 januari 2023 de Omgevingswet in werking. Optimaal overleg en samenwerking met de gemeenten over ruimtelijke ontwikkelingen worden onder de nieuwe wet alleen nog maar belangrijker. Die samenwerking is zowel gericht op thema's en gebieden, als op concrete initiatieven. De samenwerking krijgt gestalte in de Omgevingsagenda’s met gemeenten en in het coördinatiepunt voor gemeentelijke ruimtelijke visies, plannen en initiatieven (beleidsdoorwerking). Omgevingsagenda Gemeenten Met de Omgevingsagenda Gemeenten willen wij de gebiedsgerichte dialoog met gemeenten aan een structurele werkwijze verbinden. Met deze werkwijze stemmen we vroegtijdig en samenhangend wederzijdse belangen af bij de uitwerking van beleid. We hebben oog voor de gebiedsopgaven en kijken vooruit naar de concrete uitvoering. Dit passen we bijvoorbeeld toe bij de gebiedsontwikkeling voor de Vinkeveense Plassen. Door actieve inzet dragen we bij aan een adequate aanpak van de gemeente voor de complexe opgaven. De Omgevingsvisies die veel gemeenten nu in voorbereiding hebben zijn een belangrijke basis voor afstemming. Daarnaast is er via periodiek overleg ook oog voor nieuwe initiatieven. We gaan in dialoog samen op zoek naar de belangen, en naar de meerwaarde en mate van gebieds- en uitvoeringsgerichte samenwerking. Waar nodig en mogelijk leggen we een link tussen provinciale en regionale programma’s. Nieuwe woningbouwlocaties en initiatieven voor duurzame energiewinning bijvoorbeeld verkennen we vroegtijdig in het licht van de regionale programmering van woon- en werklocaties en van de regionale energiestrategie. Deze vorm van regionaal programmeren kan ook bruikbaar zijn voor andere ruimtelijke opgaven. Zo kunnen we samen onze belangen realiseren in gemeentelijke (ruimtelijke) plannen. Afspraken over gebieds- en uitvoeringsgerichte samenwerking leggen we vast in de Omgevingsagenda Gemeenten. Wij zien de Omgevingsagenda Gemeenten als een digitale werkomgeving, op basis van een geografisch informatiesysteem (GIS). Daarmee maken we zichtbaar waar samenwerking gevraagd is en hoe we dat verbinden aan provinciale opgaven. Deze structurele dialoog levert ook een grote hoeveelheid kennis op van de gemeentelijke praktijk. Dit is van waarde in het Netwerk Omgevingsgericht Werken voor onder andere de uitwisseling tussen beleid en uitvoering. Met gemeenten maken we afspraken gemaakt over deze structurele werkwijze. Hiermee leggen we een basis voor een lerend netwerk voor deze andere manier van werken, passend bij de Omgevingswet. De ervaringen met de eerste gemeenten helpen ons om een beproefd structureel gezamenlijk werkproces in te richten en op den duur met alle gemeenten een Omgevingsagenda’s Gemeenten te ontwikkelen. Begeleiding gemeentelijke plannen De Omgevingswet heeft een bredere scope dan de Wet ruimtelijke ordening en het juridisch instrumentarium is veranderd. Ook vraagt de wet dat we snel en duidelijk adviseren over de haalbaarheid van plannen en initiatieven vanuit een ‘ja, mits'-houding. Dat heeft consequenties gehad voor de werkwijze en provinciale rol. Gemeentelijke bestemmingsplannen worden onder de Omgevingswet automatisch omgezet naar Omgevingsplannen. Tot 2028 geldt hiervoor het overgangsrecht. In de tussentijd worden veel aanpassingen en afwijkingen van deze plannen verwacht, die de procedures van de Omgevingswet volgen. Dit brengt voor gemeenten grote uitdagingen met zich mee, zeker zolang het Digitaal Stelsel Omgevingswet nog niet optimaal is ingericht. Onze werkprocessen zijn erop voorbereid om op deze plannen te kunnen reageren. Door effectief vooroverleg beperken we het aantal zienswijzen en interventies vanwege strijdigheid met provinciale belangen tot een minimum. Vroegtijdig meedenken met de gemeente over haar plannen blijft daarom belangrijk. We geven aan waar kansen liggen om bij te dragen aan gemeenschappelijke opgaven en het versterken van door de provincie benoemde kwaliteiten en sturen waar nodig tijdig bij. De bredere reikwijdte van gemeentelijke plannen en de kortere procedures werken direct door in onze advisering. Ook doen gemeenten steeds vaker een beroep op ons voor samenwerking aan gebiedsontwikkelingen. Het initiatief daarvoor kan ook van ons komen. In onze organisatie werken we mede daarom sinds 2023 met een coördinatiepunt voor gemeentelijke ruimtelijke visies, plannen en initiatieven (beleidsdoorwerking). Het coördinatiepunt werkt nauw samen met het coördinatiepunt Omgevingsbeleid (beleidsontwikkeling), Vergunningverlening, toezicht en handhaving (uitvoering) en Monitoring en Evaluatie (terugkoppeling) en het Netwerk Omgevingsgericht Werken (NOW). Zij organiseert de afstemming met alle fases van de beleidscyclus. Daarnaast wordt gefaseerd de verbreding opgezocht. Waar het eerder alleen ging om ruimtelijke ontwikkelingen, gaat het nu steeds meer om het verbinden van alle thema’s in de fysieke leefomgeving en het verkennen van gebiedsopgaven. Het coördinatiepunt organiseert een snelle, bredere integrale afstemming en koersbepaling. Zij doet dit zo vroeg mogelijk in het traject en kijkt zowel naar plannen als initiatieven. Het coördinatiepunt heeft ook een agenderende rol. De kansen en knelpunten die gesignaleerd worden bij de beleidsdoorwerking worden onder de aandacht gebracht op verschillende plekken in de organisatie (teams, management en bestuur). In 2023 wordt gekeken of het niveau van gewenste dienstverlening van het coördinatiepunt past bij de capaciteit die hiervoor beschikbaar is. Mocht dit niet zo zijn, dan worden de dilemma’s in beeld gebracht en wordt een besluit gevraagd over aanpassing van de dienstverlening of de capaciteit. Dat zal dan worden betrokken bij de Kadernota. Beoogd resultaat 2023 Voor de helft van de gemeenten hebben we een digitaal overzicht klaar van gebieds- en op uitvoering gerichte initiatieven en hoe we deze verbinden aan provinciale opgaven. Het coördinatiepunt gemeentelijke ruimtelijke visies, plannen en initiatieven is ingericht en zorgt voor snelle, bredere integrale afstemming en koersbepaling.

1.1.3

Met gemeenten wordt pro-actiever samengewerkt aan lokale opgaven vanuit wederzijdse belangen

Toelichting op meerjarendoel

Lokale ruimtelijke ontwikkelingen worden mogelijk op basis van gemeentelijke ruimtelijke plannen. De provincie borgt haar provinciale belangen in de fysieke leefomgeving in belangrijke mate door beïnvloeding van die gemeentelijke plannen. Omgevingsvisie en -verordening vormen daarbij het kader.

Volgens de huidige inzichten treedt per 1 januari 2023 de Omgevingswet in werking. Optimaal overleg en samenwerking met de gemeenten over ruimtelijke ontwikkelingen worden onder de nieuwe wet alleen nog maar belangrijker. Die samenwerking is zowel gericht op thema's en gebieden, als op concrete initiatieven. De samenwerking krijgt gestalte in de Omgevingsagenda’s met gemeenten en in het coördinatiepunt voor gemeentelijke ruimtelijke visies, plannen en initiatieven (beleidsdoorwerking).

Omgevingsagenda Gemeenten
Met de Omgevingsagenda Gemeenten willen wij de gebiedsgerichte dialoog met gemeenten aan een structurele werkwijze verbinden. Met deze werkwijze stemmen we vroegtijdig en samenhangend wederzijdse belangen af bij de uitwerking van beleid. We hebben oog voor de gebiedsopgaven en kijken vooruit naar de concrete uitvoering. Dit passen we bijvoorbeeld toe bij de gebiedsontwikkeling voor de Vinkeveense Plassen. Door actieve inzet dragen we bij aan een adequate aanpak van de gemeente voor de complexe opgaven.

De Omgevingsvisies die veel gemeenten nu in voorbereiding hebben zijn een belangrijke basis voor afstemming. Daarnaast is er via periodiek overleg ook oog voor nieuwe initiatieven. We gaan in dialoog samen op zoek naar de belangen, en naar de meerwaarde en mate van gebieds- en uitvoeringsgerichte samenwerking. Waar nodig en mogelijk leggen we een link tussen provinciale en regionale programma’s. Nieuwe woningbouwlocaties en initiatieven voor duurzame energiewinning bijvoorbeeld verkennen we vroegtijdig in het licht van de regionale programmering van woon- en werklocaties en van de regionale energiestrategie. Deze vorm van regionaal programmeren kan ook bruikbaar zijn voor andere ruimtelijke opgaven. Zo kunnen we samen onze belangen realiseren in gemeentelijke (ruimtelijke) plannen.

Afspraken over gebieds- en uitvoeringsgerichte samenwerking leggen we vast in de Omgevingsagenda Gemeenten. Wij zien de Omgevingsagenda Gemeenten als een digitale werkomgeving, op basis van een geografisch informatiesysteem (GIS). Daarmee maken we zichtbaar waar samenwerking gevraagd is en hoe we dat verbinden aan provinciale opgaven. Deze structurele dialoog levert ook een grote hoeveelheid kennis op van de gemeentelijke praktijk. Dit is van waarde in het Netwerk Omgevingsgericht Werken voor onder andere de uitwisseling tussen beleid en uitvoering.

Met gemeenten maken we afspraken gemaakt over deze structurele werkwijze. Hiermee leggen we een basis voor een lerend netwerk voor deze andere manier van werken, passend bij de Omgevingswet. De ervaringen met de eerste gemeenten helpen ons om een beproefd structureel gezamenlijk werkproces in te richten en op den duur met alle gemeenten een Omgevingsagenda’s Gemeenten te ontwikkelen.

Begeleiding gemeentelijke plannen
De Omgevingswet heeft een bredere scope dan de Wet ruimtelijke ordening en het juridisch instrumentarium is veranderd. Ook vraagt de wet dat we snel en duidelijk adviseren over de haalbaarheid van plannen en initiatieven vanuit een ‘ja, mits'-houding. Dat heeft consequenties gehad voor de werkwijze en provinciale rol.

Gemeentelijke bestemmingsplannen worden onder de Omgevingswet automatisch omgezet naar Omgevingsplannen. Tot 2028 geldt hiervoor het overgangsrecht. In de tussentijd worden veel aanpassingen en afwijkingen van deze plannen verwacht, die de procedures van de Omgevingswet volgen. Dit brengt voor gemeenten grote uitdagingen met zich mee, zeker zolang het Digitaal Stelsel Omgevingswet nog niet optimaal is ingericht. Onze werkprocessen zijn erop voorbereid om op deze plannen te kunnen reageren. Door effectief vooroverleg beperken we het aantal zienswijzen en interventies vanwege strijdigheid met provinciale belangen tot een minimum. Vroegtijdig meedenken met de gemeente over haar plannen blijft daarom belangrijk. We geven aan waar kansen liggen om bij te dragen aan gemeenschappelijke opgaven en het versterken van door de provincie benoemde kwaliteiten en sturen waar nodig tijdig bij.

De bredere reikwijdte van gemeentelijke plannen en de kortere procedures werken direct door in onze advisering. Ook doen gemeenten steeds vaker een beroep op ons voor samenwerking aan gebiedsontwikkelingen. Het initiatief daarvoor kan ook van ons komen. In onze organisatie werken we mede daarom sinds 2023 met een coördinatiepunt voor gemeentelijke ruimtelijke visies, plannen en initiatieven (beleidsdoorwerking). Het coördinatiepunt werkt nauw samen met het coördinatiepunt Omgevingsbeleid (beleidsontwikkeling), Vergunningverlening, toezicht en handhaving (uitvoering) en Monitoring en Evaluatie (terugkoppeling) en het Netwerk Omgevingsgericht Werken (NOW). Zij organiseert de afstemming met alle fases van de beleidscyclus. Daarnaast wordt gefaseerd de verbreding opgezocht. Waar het eerder alleen ging om ruimtelijke ontwikkelingen, gaat het nu steeds meer om het verbinden van alle thema’s in de fysieke leefomgeving en het verkennen van gebiedsopgaven. Het coördinatiepunt organiseert een snelle, bredere integrale afstemming en koersbepaling. Zij doet dit zo vroeg mogelijk in het traject en kijkt zowel naar plannen als initiatieven. Het coördinatiepunt heeft ook een agenderende rol. De kansen en knelpunten die gesignaleerd worden bij de beleidsdoorwerking worden onder de aandacht gebracht op verschillende plekken in de organisatie (teams, management en bestuur).

In 2023 wordt gekeken of het niveau van gewenste dienstverlening van het coördinatiepunt past bij de capaciteit die hiervoor beschikbaar is. Mocht dit niet zo zijn, dan worden de dilemma’s in beeld gebracht en wordt een besluit gevraagd over aanpassing van de dienstverlening of de capaciteit. Dat zal dan worden betrokken bij de Kadernota.

Beoogd resultaat 2023

Voor de helft van de gemeenten hebben we een digitaal overzicht klaar van gebieds- en op uitvoering gerichte initiatieven en hoe we deze verbinden aan provinciale opgaven.
Het coördinatiepunt gemeentelijke ruimtelijke visies, plannen en initiatieven is ingericht en zorgt voor snelle, bredere integrale afstemming en koersbepaling.